Nicola Sarkozy: Ny Lalana Politika Tsy Voafehy sy Ny Lova Navelany Tamin'i Frantsa

Oct 29, 2025 by miodeya.com 67 views

Nicola Sarkozy: Ny Lalana Politika Tsy Voafehy sy Ny Lova Navelany Tamin’i Frantsa

Nicola Sarkozy, anarana manakoako eo amin’ny tantaran’ny politika frantsay sy iraisam-pirenena, dia nanamarika ny vanim-potoanany tamin’ny heriny, ny fahasahiany, ary ny faniriany tsy mety levona hitondra fiovana. Teraka tamin’ny 28 Janoary 1955, tany Paris, ity mpanao politika ity dia avy amin’ny fianakaviana maro karazana: ny rainy dia Hongroà mpifindra monina, fa ny reniny kosa dia frantsay. Ity fiaviana ity dia angamba nandrafitra ny toetrany matanjaka sy ny fahavononany hiatrika ny fanamby rehetra. Nanomboka tamin’ny naha ben’ny tanàna azy tao Neuilly-sur-Seine ka hatramin’ny naha Filohan’ny Repoblika azy, ny lalana politikany dia nianjaika tamin’ny fifanandrinana, fandresena, ary indraindray faharesena. Nandritra ny fotoana naha-filoha azy, izay naharitra dimy taona, dia niatrika krizy ara-toekarena lehibe izy, nanomboka fanavaozana maro, ary nandray anjara mavitrika tamin’ny sehatra iraisam-pirenena. Na dia efa tsy Filoha intsony aza izy, ny anarany dia mbola tsy miala amin’ny lohatenim-baovao, indrindra noho ireo tranga ara-pitsarana maro niarahany. Ity lahatsoratra ity dia handinika lalina ny fiainan’i Nicola Sarkozy, ny fiaingany teo amin’ny politika, ny fe-potoana naha-filoha azy, ary ny lova navelany tamin’i Frantsa sy izao tontolo izao, miezaka ny hanolotra topimaso tsy miangatra momba ny iray amin’ireo mpitarika malaza indrindra tamin’ny fiandohan’ny taonjato faha-21.

Ny Fahatanorany sy ny Fidirany teo amin’ny Politika

Ny fiandohan’ny fiainan’i Nicola Sarkozy dia nanamarika ny lalany mankany amin’ny politika. Teraka tao anaty fianakaviana miaina fiainana sarotra tamin’ny lafiny ara-bola izy, na dia manana fiaviana ambony aza ny rainy, Pal Sarkozy de Nagy-Bocsa, Hongroà mpifindra monina niala tamin’ny fitondrana kaominista. Ny reniny kosa, Andriamatoa Dadu Mallah, dia teraka tamin’ny fianakaviana jiosy frantsay. Ny fisaraham-panambadiana an-dreniny sy rainy tamin’izy mbola kely dia nisy fiantraikany lehibe tamin’ny fitaizana azy, ka nahatonga azy sy ny rahalahiny notezain’ny reniny sy ny dadabeny. Ity fiainana somary sarotra sy ny filàny manaporofo ny tenany ity dia nampifoha ny faniriany hanampy ny mpiara-belona. Na dia tsy nahita tory aza ny fianarany tany am-piandohana, dia nifantoka tamin’ny fianarana lalàna izy, ka nahazo ny diplaomany tao amin’ny Université Paris X Nanterre, ary avy eo nianatra tao amin’ny Institut d’études politiques de Paris (Sciences Po). Tamin’izany fotoana izany no nanomboka nivoatra ny fironana politikany. Ny fidirany tamin’ny politika dia somary haingana sy feno fahasahiana. Teo amin’ny faha-22 taonany monja dia efa mpikambana tao amin’ny komitin’ny antoko Rassemblement pour la République (RPR), izay notarihin’i Jacques Chirac, izy. Ny tena nahafantarana azy voalohany dia tamin’ny naha ben’ny tanàna azy tao Neuilly-sur-Seine tamin’ny 1983, teo amin’ny faha-28 taonany monja. Ity toerana ity dia nampiseho ny fahaizany mitantana sy ny fahavononany hiatrika ny fanamby, indrindra tamin’ny raharaha fandraisana takalon’aina tao amin’ny akanin-jaza iray tamin’ny 1993, izay nanomezany ny tenany ho mpanelanelana. Ity tranga ity dia nampisondrotra ny lazany teo amin’ny besinimaro. Nanomboka teo dia nifandimby ny toerana lehibe nosahaniny teo anivon’ny governemanta sy ny antoko politika, ka nanome azy traikefa betsaka sy fahalalana lalina momba ny fomba fiasan’ny fanjakana. Ny fanoloran-tenany tsy an-kiato sy ny fahavononany hanao ny zava-drehetra hahazoana ny tanjona dia nanamarika ny fahatanorany teo amin’ny politika ary namboly ny ambiansiny ho tonga any amin’ny faratampony.

Ny Fiaingana Nankany amin’ny Filohan’ny Repoblika

Ny lalana nankany amin’ny fiadidian’ny Repoblika ho an’i Nicola Sarkozy dia lalana feno asa mafy, fahavononana, ary fifanandrinana politika maro. Taorian’ny fahombiazany tamin’ny naha ben’ny tanàna azy, dia niditra tamin’ny sehatry ny governemanta izy tamin’ny alalan’ny toerana minisitera isan-karazany. Ny iray tamin’ireo toerana lehibe nosahaniny dia ny Minisitry ny Tetibola tamin’ny 1993, izay nanolorany ny fahaizany ara-toekarena sy ny faniriany hifehy ny fandaniana ampahibemaso. Tsy nijanona teo anefa izany, fa nandroso hatrany izy, ka lasa Minisitry ny Atitany indroa (2002-2004 sy 2005-2007) ary Minisitry ny Toekarena, ny Fitantanam-bola ary ny Indostria tamin’ny 2004-2005. Tamin’ireo toerana ireo no nanehoany ny fahaizany mamaha olana, ny fahavononany hanao fanavaozana, ary indrindra ny fahaizany mifandray amin’ny vahoaka, izay matetika nahatonga azy ho malaza sy nankatoavin’ny maro. Amin’ny naha Minisitry ny Atitany azy, dia nanao ezaka mafy izy tamin’ny ady amin’ny heloka bevava sy ny tsy fandriampahalemana, ka nanatsara ny fanaraha-maso sy nampitombo ny isan’ny mpitandro filaminana. Na dia niteraka adihevitra aza ny fomba fiasa sasany nampiasainy, dia nanjary fantatra amin’ny hoe “minisitry ny filaminana” izy, anaram-bosotra izay nampisondrotra ny lazany teo amin’ny mpanohana ny fiarovana sy ny filaminana. Ny taona 2004 dia nanamarika fotoana lehibe iray tamin’ny asany, rehefa lany ho Filohan’ny antoko Union pour un Mouvement Populaire (UMP), antoko lehibe eo amin’ny ilany havanana, izy. Ity toerana ity dia nanome azy ny sehatra sy ny fahefana ilaina mba hiomanana amin’ny fifidianana filoham-pirenena. Nanamarika ny tenany tamin’ny alalan’ny fomba fijery vaovao izy, miaraka amin’ny teny filamatra hoe “rupture” (fifampizarazana) izay nanolotra fanavaozana tanteraka ny fomba fiasa politika sy ara-toekarena ao Frantsa. Nampiasa ny fahaizany mifandray sy miteny imasom-bahoaka izy, ka nahasarika olona maro tamin’ny fampielezan-keviny. Ny fifidianana filoham-pirenena tamin’ny 2007 dia fifaninanana henjana teo aminy sy i Ségolène Royal, kandidàn’ny antoko sosialista. Nandresy tamin’ny vato 53.06% i Nicolas Sarkozy tamin’ny fihodinana faharoa, ka lasa Filohan’ny Repoblika frantsay faha-23. Io fandresena io dia mariky ny fanantenana ho an’ny maro, izay nitady fiovana sy fanavaozana tamin’ny politika nentim-paharazana. Ny fiaingany nankany amin’ny fiadidian’ny Repoblika dia nampiseho ny fahafahany manao toetra matanjaka sy mitarika vahoaka, manomana ny lalana ho an’ny fe-potoana naharitra dimy taona izay nanamarika ny tantaran’i Frantsa.

Ny Filoham-pirenena Nicola Sarkozy (2007-2012)

Ny fe-potoana naha-filoha an’i Nicola Sarkozy, teo anelanelan’ny 2007 sy 2012, dia vanim-potoana feno hetsika sy fanamby lehibe ho an’i Frantsa sy izao tontolo izao. Niatrika olana maro izy, manomboka amin’ny fanavaozana ara-toekarena sy ara-tsosialy anatiny ka hatramin’ny krizy ara-toekarena manerantany ary ny fifandroritana iraisam-pirenena. Ny teny filamatra nifidianany dia ny “rupture”, izay nanambara ny faniriany hanapaka amin’ny fomba fiasa nentim-paharazana sy hitondra fomba fiasa vaovao sy maoderina. Amin’ny sehatra anatiny, nanomboka fanavaozana maro i Sarkozy. Anisan’izany ny fanavaozana ny rafi-piasan’ny oniversite, izay nanome fahaleovan-tena bebe kokoa ho an’ireo oniversite amin’ny fitantanana ny teti-bolany sy ny mpampianatra azy. Naverina nodinihana ihany koa ny rafitra misahana ny fisotroan-dronono, izay niteraka adihevitra sy fihetsiketsehana maro, satria niakatra ho 62 taona ny taona fisotroan-dronono feno. Tsy nohadinoina ihany koa ny momba ny filaminana sy ny fitsarana, ka nisy ny fanamafisana ny lalàna momba ny heloka bevava ary ny fanatsarana ny fampitaovana ny mpitandro filaminana. Teo amin’ny lafiny toekarena, ny fe-potoana naha-filoha an’i Sarkozy dia nifanandrify tamin’ny krizy ara-bola manerantany tamin’ny 2008, izay nisy fiantraikany lehibe tamin’ny toekaren’i Frantsa sy ny an’i Eoropa manontolo. Nitarika ny ezaka iraisam-pirenena i Sarkozy tamin’ny fiarovana ny banky sy ny fitoniana ara-bola, ka nandray anjara mavitrika tamin’ny fihaonamben’ny G8 sy G20. Niara-niasa tamin’i Angela Merkel, Praiminisitry ny Alemaina, izy, ka nisy ny antsoina hoe “Merkozy”, izay niara-nitondra ny ezaka eoropeana amin’ny famahana ny krizy sy ny fanamafisana ny firaisankina eoropeana. Teo amin’ny sehatra iraisam-pirenena, nanao fihetsika mavitrika i Sarkozy. Namerina an’i Frantsa tao anatin’ny rafitra miaramila mitambatr’i OTAN izy, na dia niteraka adihevitra aza izany. Izy koa no nanome hery vaovao ny fifandraisan’i Frantsa amin’i Etazonia. Ny iray amin’ireo zava-nitranga nanamarika ny politikan’ny raharaham-bahiny nataony dia ny anjara toerana lehibe noraisiny tamin’ny fitsabahana an’i Libya tamin’ny 2011, izay nitarika ny fianjeran’ny fitondran’i Muammar Gaddafi. Na dia nisy aza ny fandresena sy ny fanavaozana maro, dia niteraka adihevitra be ihany koa ny fomba fitondran’i Sarkozy. Ny fomba fitenenany mivantana sy ny toetrany matanjaka dia nankasitrahana sy notsikeraina. Ny fifandraisany amin’ny mpanao gazety dia saro-pady, ary matetika nampangaina ho manana fomba fitondrana misy herisetra izy. Na teo aza ny fiezahany hitondra fiovana, ny tsy fahafaham-po teo amin’ny vahoaka, indrindra noho ny krizy ara-toekarena, dia niantraika tamin’ny lazany. Ny taona 2012 dia nanamarika ny faran’ny fe-potoana naha-filoha an’i Sarkozy, rehefa resy tamin’ny fifidianana filoham-pirenena izy nanoloana an’i François Hollande, kandidà sosialista. Na dia izany aza, ny dimy taona nitondrany dia nanamarika an’i Frantsa tamin’ny fomba tsy azo ihodivirana, ka nametraka lova sarotra nefa manan-danja amin’ny tantaran’ny Repoblika.

Ny Fiverenany teo amin’ny Politika sy Ny Fanamby Niatrehany

Taorian’ny fahareseny tamin’ny fifidianana filoham-pirenena tamin’ny 2012, dia nanambara ny fisintahany tamin’ny sehatra politika i Nicola Sarkozy, na dia nisy aza ny maro niahiahy ny amin’ny fiverenany indray. Nandany fotoana niarahana tamin’ny fianakaviany izy, nanoratra boky, ary nanao lahateny manerantany. Tsy naharitra anefa izany fiatoana izany. Tamin’ny faramparan’ny taona 2014, nanambara tamin’ny fomba ofisialy ny fiverenany teo amin’ny politika izy, tamin’ny faniriana hitarika indray ny antoko UMP, izay noana mpitari-dalana vaovao taorian’ny faharesen’izy ireo tamin’ny fifidianana. Lany ho filohan’ny antoko UMP tokoa izy, ary nanao fanavaozana goavana, ka nanova ny anaran’ny antoko ho Les Républicains (Ny Repoblikana) tamin’ny 2015. Ity fiverenana ity dia niteraka fanantenana lehibe ho an’ny mpanohana azy, izay nihevitra azy ho hany afaka mamerina ny ilany havanana eo amin’ny fitondrana. Ny tanjony lehibe dia ny hifaninana amin’ny fifidianana filoham-pirenena tamin’ny 2017. Na izany aza, ny lalana mankany amin’ny fiadidian’ny Repoblika dia feno sakana. Nifaninana tamin’ny fifidianana mialoha (primaires) teo anivon’ny Les Républicains izy, saingy resy tamin’i François Fillon, Praiminisitra teo aloha. Ity faharesena ity dia nanambara ny fiafaran’ny ambiansiny ambony indrindra amin’ny famerenana ny toerany amin’ny maha Filohan’ny Repoblika azy. Ankoatra ny fanamby ara-politika, dia niatrika olana ara-pitsarana maro i Sarkozy, izay nisy fiantraikany lehibe tamin’ny endriny ampahibemaso sy ny asany politika. Maro tamin’ireo raharaha ireo no nahakasika ny fanentanana tamin’ny fifidianana tamin’ny 2007 sy 2012, ary ny filazana ny kolikoly sy ny fanaovana tsinontsinona ny fitsarana. Anisan’ireo raharaha malaza indrindra ny raharaha “Bygmalion”, izay nahakasika ny fihoaram-pefy tamin’ny teti-bolan’ny fampielezan-kevitra tamin’ny 2012. Voaheloka higadra herintaona an-tranomaizina izy tamin’ny 2021 noho izany raharaha izany, na dia niantso ny didim-pitsarana aza izy. Ny raharaha hafa dia ny momba ny “fihainoana an-tsokosoko” (écoutes téléphoniques), izay niampangana azy ho nanandrana nanodikodina ny mpitsara tamin’ny alalan’ny mpisolovava azy. Tamin’ny 2021 ihany koa, voaheloka higadra telo taona izy tamin’ity raharaha ity, ka ny iray amin’ireo dia tsy maintsy hosaziana an-tranomaizina, ary roa kosa no nahantona. Ity didim-pitsarana ity dia nanamafy ny toeran’i Sarkozy ho toy ny Filoha teo aloha voaheloka tamin’ny fitsarana. Mbola misy raharaha ara-pitsarana hafa mandeha, anisan’izany ny raharaha momba ny fampielezan-kevitra libiana, izay iampangana azy ho nahazo vola tsy ara-dalàna avy amin’ny fitondran’i Muammar Gaddafi tamin’ny fanentanana tamin’ny 2007. Ireo fanamby ara-pitsarana ireo dia nanimba ny lazany ary nanasarotra ny fiverenany tanteraka teo amin’ny sehatra politika, ka nanome endrika sarotra sy miady hevitra ho an’ny lova navelany.

Ny Lova Politika sy Ny Fanolorana Hevitra Momba Azy

Ny lova politika navelan’i Nicola Sarkozy dia saro-takarina ary miteraka adihevitra hatramin’izao. Na dia niala tamin’ny fiadidian’ny Repoblika aza izy, ny fiantraikany eo amin’ny fiainana politika frantsay sy iraisam-pirenena dia mbola tsapa. Amin’ny lafiny iray, nankasitrahan’ny maro ny heriny, ny faniriany hanao fanavaozana, ary ny fomba fitantanany maoderina. Nambarany fa nanapaka ny fomba fiasa politika nentim-paharazana izy, ary nanandrana nanampy an’i Frantsa hiatrika ny fanamby vaovao amin’ny taonjato faha-21, indrindra amin’ny lafiny toekarena sy sosialy. Ny fandraisany anjara mavitrika tamin’ny famahana ny krizy ara-bola tamin’ny 2008 sy ny fanamafisana ny firaisankina eoropeana dia naneho ny fahaizany mitarika sy mandray fanapahan-kevitra lehibe. Ny fanekeny ny hiverina eo amin’ny OTAN dia nisy fiantraikany tamin’ny toerana ara-diplomatika an’i Frantsa teo amin’ny sehatra iraisam-pirenena. Nisy ihany koa ny fanatsarana ny fiarovana sy ny fampidirana ny politikan’ny fisotroan-dronono izay manan-danja amin’ny fitoniana ara-bola maharitra. Ireo rehetra ireo dia mariky ny mpitondra iray vonona handray fanapahan-kevitra sarotra mba hiarovana ny tombontsoan’i Frantsa. Na izany aza, i Sarkozy dia sarin’ny mpitondra izay niteraka fanakianana maro ihany koa. Ny fomba fitenenany mivantana, izay matetika noforonina mba hanehoana ny fahatokisan-tenany sy ny hery, dia noheverin’ny sasany ho tsy miraharaha sy tsy manaja. Ny endriny “ bling-bling ” sy ny fifandraisany amin’ireo olona manankarena dia niteraka fisalasalana momba ny fifandraisany amin’ny vahoaka ankapobeny. Ny sasany dia niampanga azy ho nanana fomba fitondrana somary jadona, izay miezaka mifehy ny haino aman-jery sy mampihena ny fahefan’ny andrim-panjakana. Ny raharaha ara-pitsarana maro niarahany dia nanimba tanteraka ny endriny ary nametraka fanontaniana momba ny etikan’ny mpanao politika ambony. Na dia teo aza ny fandresena sy ny fahombiazana sasany, dia nampiseho ny lafiny maizina amin’ny politika frantsay ihany koa ireo tranga ireo. Ny adihevitra momba ny lalana politika navelany dia mbola hitohy. Naneho ny fahaizana mampiray ny ilany havanana i Sarkozy, saingy tsy nahavita namerina azy teo amin’ny toerany ambony indrindra tamin’ny 2017. Ny anjara asany amin’ny fanavaozana ny antoko Les Républicains dia tsy azo lavina, na dia mbola miatrika fanamby maro aza ilay antoko ankehitriny. Ho an’ny tantara, i Nicolas Sarkozy dia ho tsaroana amin’ny maha Filoha nanandrana nitondra fanavaozana lehibe tao anatin’ny vanim-potoana feno krizy sy fiovana. Ho tsaroana ihany koa anefa izy amin’ny maha mpanao politika mampiady hevitra, izay nahita fandresena lehibe nefa koa niatrika fanakianana sy olana ara-pitsarana izay nanamarika ny fiafaran’ny asany politika. Ny lovany dia fifangaroan’ny fahasahiana sy ny kolikoly, ny fanantenana sy ny fahadisoam-panantenana, izay maneho ny fahasarotan’ny fitantanana firenena maoderina.

Famaranana

Amin’ny famaranana, ny fiainan’i Nicola Sarkozy sy ny lalana politikany dia fitantarana feno fahasahiana, hery ary fahavononana tsy manam-petra. Nanomboka tamin’ny fidirany haingana teo amin’ny sehatra politika tamin’ny naha ben’ny tanàna azy, ka hatramin’ny naha-filohan’ny Repoblika azy, dia nanamarika ny vanim-potoanany tamin’ny fandraisana fanapahan-kevitra lehibe sy ny fanombohana fanavaozana maro izy. Nandritra ny fe-potoana naha-filoha azy (2007-2012), dia niatrika krizy ara-toekarena manerantany izy, nanamafy ny anjara asan’i Frantsa teo amin’ny sehatra iraisam-pirenena, ary nanandrana nanova ny fiainana sosialy sy ara-toekarena tao an-toerana. Ny fanoloran-tenany ho an’i Frantsa sy ny fireharehany amin’ny maha Frantsay azy dia tsy azo lavina. Na izany aza, ny toetrany matanjaka sy ny fomba fitenenany mivantana, izay matetika nankasitrahana tamin’ny voalohany, dia nanjary niteraka fifanoherana ihany koa, ary ny raharaha ara-pitsarana maro niarahany dia nanimba ny lazany ary nampiakatra ny marika fanontaniana momba ny fahaizany mitondra ny firenena. Ny lova navelan’i Sarkozy dia hitoetra ho adihevitra hatrany: ho an’ny sasany dia izy no mpitondra sahy nanolotra fanavaozana ilaina, fa ho an’ny hafa kosa dia mpitondra manana fomba fiasa mampisara-bazana sy manana olana ara-moraly. Na inona na inona fomba fijery, tsy azo lavina fa namela marika lalina teo amin’ny tantaran’i Frantsa i Nicola Sarkozy. Ny anarany dia mifamatotra amin’ny vanim-potoana iray izay nisy fiovana goavana, ary ny fiantraikany dia mbola ho dinihina sy hodinihina mandritra ny taona maro ho avy. Izy dia ohatra iray amin’ny fahasarotan’ny politika ambony sy ny lanjan’ny fifandraisana misy eo amin’ny toetran’ny olona sy ny fiantraikany eo amin’ny fiarahamonina.